استراتژی ژاپن و کره جنوبی، قانع کردن رهبر کره‌شمالی در جهت تحکیم روابط بین مثلث منطقه شرق آسیا است

دیدارنیوز – اسفندیار عبدالهی: بعد از خاورمیانه که طی سال‌های اخیر به مرکز بحران و جنگ در جهان تبدیل شده است، کشور کمونیستی کره‌شمالی به مرکزیت پیونگ‌یانگ، به کانون توجه رسانه‌ها، کشور‌های مختلف و محافل کارشناسی تبدیل شده است. کره‌شمالی را می‌توان از زوایای مختلف مورد بررسی قرار داد اما تمرکز مطلبی که می خوانید بر بررسی روابط ژاپن و کره‌شمالی از طرفی و ارتباط آن با برنامه اتمی پیونگ‌یانگ در مواجهه با ایالات متحده آمریکا از سوی دیگر است.

بیش از ۵۰ سال از دوران استیلای ژاپن بر کره شمالی می‌گذرد، اما ۸۳ میلیون نفر شهروندان شبه جزیره کره، هیچگاه به ژاپن به عنوان یک کشور دوست نگاه نمی‌کنند. اکنون کره جنوبی تبدیل به یک سنبل برای کشور‌های دیگر  شده؛ چراکه پس از دوران استعمار به ابرقدرت اقتصادی تبدیل شد و با ژاپن برابری می‌کند.

به گزارش اسپوتنیک و به نقل از واشنگتن پست، ژاپن و کره‌شمالی بدون اطلاع ایالات متحده آمریکا در ماه ژوئیه در کشورویتنام نشست محرمانه‌ای برگزار کردند. این مذاکرات میان شیگرو کیتامورا، رئیس دفتر اطلاعات و تحقیقات کابینه ژاپن و کیم سونگ-هایه، مقام ارشد کره‌شمالی در امور اتحاد مجدد برگزار شد. مقامات ژاپنی دلیل این نوع ملاقات‌ها و مذاکرات را صرفا در جهت بازگرداندن اتباع ربوده شده خود که در کره شمالی هستند، اعلام می‌کنند و اذعان دارند در مذاکرات بازگرداندن اتباع ربوده شده ژاپنی در کره‌شمالی، آن‌ها نمی‌توانند تنها به آمریکا اتکا کنند که به نفع ژاپن لابی کند. ولی به نظر می‌رسد نشست محرمانه این دو کشور ابعاد دیگری هم دارد. برخی معتقدند ارتباط اخیر ژاپن و پیونگ یانگ مانند مذاکرات کره جنوبی با رهبر کره شمالی، در راستا و تکمیل کننده پروسه خلع سلاح کره توسط ایالات متحده آمریکاست.

 

یک کارشناس روابط بین الملل، اما معتقد است ملاقات مقامات دو کشور کره شمالی و ژاپن، ابعاد دیگری هم دارد از جمله اینکه، ژاپن در این مقطع فکر می‌کند نباید از مزایای اقتصادی بازار کره شمالی محروم بماند و نمی‌خواهد از کره‌جنوبی در آینده بازار پیونگ یانگ عقب بماند. «محمود دهقان طزرجانی» بر این عقیده است همانگونه که سئول با احداث بازارچه مرزی در صدد است محصولات و تولیدات خود را وارد بازار کره شمالی کند، ژاپن نیز قصد دارد برای محصولات صنعتی خود در کره شمالی، جای پایی پیدا کند.

 

محمود دهقان طزرجانی استاد روابط بین الملل با اشاره به همگرایی و اتحاد تاریخی سئول و واشنگتن در ۶۰ سال اخیر به دیدارنیوز گفت: ژاپن و کره جنوبی نسبت به مواضع آمریکا در مورد کره شمالی، منافع موازی و گاهی مستقل دارند. ژاپن و کره جنوبی هم منافع ملی خاص منطقه‌ای و هم منافع ملی و مشترک در رابطه با مسائل بین المللی برای خودشان قائل هستند. منافع ملی کشور‌ها می‌تواند به سه گروه تقسیم شود؛ "منافع ملی منطبق"، آنچه که در کشور‌های اتحادیه اروپا رایج است. ۲. "منافع ملی موازی"، که تداخلی با هم ندارد و مستقل عمل می‌کند. ۳. "منافع ملی متعارض"، که درگیری‌ها و تقابل‌های نظامی هم ممکن است در این شکل از روابط وجود داشته باشد.

 
دهقان طزرجانی افزود: با این تعاریف و با توجه به اینکه سرزمین ژاپن و کره جنوبی به خاک کره شمالی چسبیده هستند، هر جنگی که در آن منطقه نسبت به کره‌شمالی انجام شود منافع ملی این دو کشور را به خطر می‌اندازد. کره شمالی می‌تواند با موشک‌های کوتاه‌برد، توکیو و سئول را هدف قرار دهد که در این جنگ احتمالی، آمریکا هیچ‌گونه خسارتی نمی‌بیند، بنابراین ژاپن و کره جنوبی در موضوع خلع سلاح اتمی کره شمالی با آمریکا منافع مشترک و موازی دارند، ولی الزاماً این شرایط همیشه به این شکل نیست.

وی اضافه کرد: آمریکا و بخصوص شخص ترامپ به دنبال شرایطی است تا اگر بتواند، با یک ضربه نظامی، کره شمالی را از پا در بیاورد و یک برگ برنده برای خودش خلق کند، مثل آنچه در مورد رژیم صدام و رژیم طالبان انجام داد و یک برگ برنده‌ای به اصطلاح برای خودش درست کرد. اما کره جنوبی و ژاپن، چنین چیزی را نمی‌خواهند و آسیب‌های آن را می‌فهمند. در صورت حمله آمریکا به کره شمالی، ابعاد مختلفی از شرایط جنگ و بعد از جنگ، گریبانگیر این دو کشور می‌شود. مهاجرت اهالی کره شمالی، احتمال تخریب دو کشور کره و ژاپن از ناحیه کره شمالی و سیر کردن شکم آوارگان جنگ و اسکان آن‌ها مسائل و دغدغه‌هایی است که وجود دارد.

کارشناس روابط بین الملل ادامه داد: این دو کشور همیشه مترصد فرصتی بودند که آمریکا را قانع کنند تا از طریق مذاکرات، وارد موضوع کره‌شمالی شود و نه از طریق جنگ. موضوع دیگری که کره جنوبی و ژاپن به شدت نگران آن هستند، ناامنی و خلاء ناشی از سقوط دیکتاتوری کره شمالی است، زیرا سقوط صدام، چنین خلعی را در عراق و سقوط طالبان، تا کنون خلا قدرت مرکزی را در افغانستان به وجود آورده است. جبهه داعش و ظهور شاخه‌هایی از القاعده و طالبان، نتیجه خلا قدرت در عراق و افغانستاان بود.

دهقان طزرجانی اظهار کرد:  لیبی هم به همین صورت بود. خلا قدرت در لیبی موجب پیدایش گروه‌های تندرو و معارض شد. کره‌جنوبی و ژاپن، این مطالعات میدانی را به خوبی انجام داده‌اند و شرایط بعد از سقوط دیکتاتوری کره شمالی را درک و پیش‌بینی می‌کنند، بنابراین کره جنوبی و ژاپن ضمن اینکه تمایل دارند سلاح اتمی را از دست کره‌شمالی بگیرند، ولی روش مسالمت آمیزی را برای این مسئله در نظر دارند و به هیچ وجه مایل نیستند به یک جنگ بیانجامد؛ به همین دلیل، از اوایل روی کار آمدن ترامپ، تاکنون هر وقت او کره‌شمالی را تهدید نظامی کرده است بلافاصله نخست وزیر ژاپن و رییس جمهور کره‌جنوبی، موضع مخالف می‌گرفتند و در حقیقت شخص ترامپ را آرام می‌کردند، چرا که درک می‌کنند در صورت جنگ، چه آسیب‌هایی به منطقه و منافع ملی‌شان وارد می‌شود.

 
ژاپنی‌ها نمی‌خواهند مسئله پیونگ یانگ به صورت نظامی حل شود
 
محمود دهقان طزرجانی خاطر نشان کرد: از طرفی کره‌شمالی از نظر زمینی همسایه چین است. نزدیکی جغرافیایی کره‌شمالی به چین و روسیه در یک جنگ احتمالی، آن را از حالت منطقه‌ای خارج و با ورود اجتناب ناپذیر چین و روسیه، جنگ را به جنگی جهانی تبدیل می‌کند. اگر درگیری نظامی بین آمریکا و کره‌شمالی اتفاق بیافتد، بدون شک چین و روسیه هم به صحنه وارد می‌شوند و جنگی که در آن منطقه شروع می‌شود یک جنگ محدود منطقه‌ای نخواهد بود و آسیب‌های جهانی خواهد داشت و پیامد‌های  آن گریبانگیر کشور‌های منطقه می‌شود.

 وی ادامه داد: مردم ژاپن تجربه حمله اتمی آمریکا به هیروشیما و ناکازاکی را دارند، بنابراین نمی‌خواهند مسئله پیونگ یانگ به صورت نظامی حل شود. آمریکا، کره جنوبی و ژاپن را تحت فشار قرار داده است و تجهیزات و سلاح‌های زیادی که کاربرد تدافعی دارند را به این دو کشور فروخته است و به ژاپن و کره جنوبی گفته؛ باید هزینه نظامیان آمریکایی مستقر در منطقه  را پرداخت کنند.  آمریکا از ابتدا به‌عنوان اشغالگر و پیروز جنگ در ژاپن مستقر شد، بنابراین استدلال من این است آنچه ژاپن و کره‌جنوبی در حال انجام آن هستند، خلع سلاح کره شمالی با روش صلح‌آمیز و مسالمت‌آمیز است.

دهقان طزرجانی افزود: با وجودی که رهبر کره‌شمالی در امر خلع سلاح جدی است اما در مقابل، لغو تحریم‌ها از طرف آمریکا آسان نیست، زیرا تحریم‌های کره‌شمالی در ذیل چند قطع‌نامه شورای امنیت تعریف شده و مسیر لغو آن باید از شورای امنیت بگذرد، مانند مسیری که در مورد ایران در  قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل طی شد؛ لذا به نظر می‌رسد قضیه حل و لغو تحریم‌ها از طریق سازمان ملل و شورای امنیت به وسیله کره جنوبی و ژاپن، به کمک آمریکا و با اخذ توافق هسته‌ای کره شمالی به سرانجام برسد.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا این تحلیل که می گوید کره جنوبی و ژاپن در خصوص پیونگ یانگ در نقش بازوی آمریکا عمل می‌کنند درست است یا نه، گفت: در کره شمالی، یک فرد تصمیم می‌گیرد، به همین دلیل ظرفیت‌های دیپلماسی قوی برای لغو کردن قطعنامه‌های شورای امنیت را ندارد بنابراین به نظر می‌رسد که از ظرفیت‌های کره‌جنوبی و ژاپن برای این دیپلماسی استفاده می‌شود. آمریکا در رابطه با ایران به بن بست رسیده است، زیرا از یک قرارداد که پشتوانه قطعنامه شورای امنیت را دارد خارج شده است، در واقع آمریکا علیه خودش و علیه مسئولیت خودش در شورای امنیت عمل کرده است. یکی از پنج قدرت اتمی شورای امنیت در واقع علیه فلسفه وجودی خود در شورای امنیت عمل کرده است و این اعتبار بین المللی آمریکا و فلسفه ایجاد شورای امنیت را خدشه‌دار کرده است.

این کارشناس مسائل بین الملل ادامه داد:  به نظر می‌رسد در مواجهه با کره شمالی، آقای ترامپ قصد دارد ننگ تاریخی خارج شدن از برجام را از پیشانی خود پاک کند و افکار عمومی دنیا را به سمت موفقیت در کنار آمدن با کره‌شمالی  و شرق آسیا هدایت کند، سابقه نداشته یک دولت در آمریکا علیه یک مصوبه شورای امنیت اقدام کند. ترامپ می‌خواهد به منتقدین بگوید من نیامده ام که یک قطعنامه یا یک مصوبه شورای امنیت را لغو کنم و زیر پا بگذارم، بلکه آمده ام آنچه را که دولت قبلی آمریکا نتوانست از مذاکرات هسته‌ای با ایران به دست بیاورد با این روش به دست بیاورم، به همین دلیل موضوع کره‌شمالی را به مردم خود در آمریکا و دنیا می‌فروشد و از آن به عنوان یک مثال و موفقیت در مذاکراتی این چنینی یاد می‌کند.

 

 چین موافق خلع سلاح کره‌شمالی نیست؟!

وی تاکید کرد: ترامپ در موضوع کره‌شمالی پیروزی چشم‌گیری به دست نیاورده است، چراکه چین و روسیه منافعی در منطقه دارند و کره شمالی برای آن‌ها یک موضوع مهم و حساس است. چین تنها کشوری است که با کره شمالی مرز زمینی دارد و تنها کشوری است که زغال سنگ کره شمالی را خریداری می‌کند و احتیاج دارد و تنها کشوری است که مواد و کالا‌های مورد نیاز اهالی کره‌شمالی را تامین می‌کند، به همین دلیل چینی‌ها به موقع و هوشمندانه عمل کردند به این صورت که، به رهبر کره‌شمالی اخطار کردند «اگر بدون لغو قطعنامه‌های تحریمی شورای امنیت، خلع سلاح انجام دهید و اگر بدون اینکه امتیاز لغو تحریم‌ها را اخذ کرده باشید خلع سلاح شوید، دست خود را خالی کرده‌اید و متاع و کالایی برای معاوضه و معامله با آمریکا در دست نخواهید داشت.»

دهقان طزرجانی در ادامه خاطر نشان کرد: این جا بود که آقای ترامپ به رغم سر و صدای زیادی که در این مورد انجام داد، عقب نشینی کرد که می‌توان گفت، تعویض  وزیر خارجه‌اش در همین راستا بود.

 

وی در پاسخ به پرسشی در خصوص ادعای ژاپنی‌ها مبنی بر اینکه نشست محرمانه آن‌ها با هیات پیونگ‌یانگ محدود و مربوط به موضوع آزادی گروگان‌های ژاپنی بوده است گفت: زمانی که دو کره از هم جدا شدند رهبران کره شمالی برای این که بتوانند زبان ژاپنی‌ها را متوجه شوند تعدادی از ژاپنی‌ها را به گروگان گرفتند که تعدادی از آن‌ها معلم بودند و به‌عنوان معلم از آنان در مدارس‌شان برای آموزش زبان ژاپنی استفاده می‌کردند و حتی دیپلمات‌های کره‌ای از همین طریق زبان ژاپنی را آموختند. افرادی از گروگان‌های ژاپنی مریض و از کار افتاده بودند که آزاد شدند. ولی  اینکه گفته می‌شود مذاکرات برای آزادی گروگان‌های ژاپنی است درست نیست و جنبه تبلیغاتی دارد. کره‌جنوبی با ایجاد یک بازار مشترک در حال تجارت کالا‌های خود به کره شمالی است واز آن به عنوان یک اهرم استفاده می‌کند، اگر امتیازاتی می‌دهد در عوض امتیازات فراوانی از بازار کره‌شمالی به دست می‌آورد.

 وی یادآور شد: رهبر جوان کره‌شمالی برخلاف اسلاف خود که هرگز از کشور خارج نشده و جایی را ندیده بودند، جهان‌دیده است و متوجه تکنولوژی و نقش امروزی صنعت در رشد و توسعه کشور خود است. هیات‌های ژاپنی و کره‌جنوبی هم متوجه این علاقه رهبر جوان کره‌شمالی شده‌اند و در حال استفاده از این ظرفیت رهبر کره‌شمالی‌اند. شروع کار کره جنوبی با ایجاد بازار مشترک مرزی بود و ژاپن هم قصد دارد که با صدور کالا‌های مدرن تکنولوژیک، جای پای خود را در کره‌شمالی محکم کند.

 این کارشناس مسائل بین الملل ادامه داد: در مقابل تهدید‌های آمریکا، استراتژی ژاپن و کره‌جنوبی بهترین روشی است که بدون جنگ و خونریزی و خسارت به مرور، بازار کار و فعالیت کره شمالی را تغییر دهند. آزادی گروگان‌های ژاپنی توسط کره شمالی، اصل موضوع نیست، اصل موضوع استراتژی ژاپن و کره جنوبی در خصوص نرمش و قانع کردن رهبر کره‌شمالی در جهت تحکیم روابط اقتصادی سیاسی و صنعتی بین این مثلث منطقه شرق آسیا است. ژاپن و کره‌جنوبی خلع سلاح بدون جنگ را می‌خواهند، اما آمریکایی‌ها مایل نیستند که این مسئله به این صورت حل و فصل شود، چون فکر می‌کنند چین و روسیه می‌توانند از ظرفیت کره‌شمالی بعدی بر علیه منافع آمریکا استفاده کنند.