بیگدلی: شکایت ایران از کره جنبه تبلیغاتی و سیاسی دارد

دیدارنیوز: «عراق در همسایگی ما است و هر لحظه نیز نیازمند گاز و برق ایران است الان نتوانسته مستقیما به ما پول بدهد و پول ما را به بانکی در عمان حواله کرده است و این یک مقدار تحقیر آمیز است.»

این روز‌ها بحث طلب ۷ میلیارد دلاری ایران از کره جنوبی دوباره داغ و تیتر یک بیشتر رسانه‌ها شد. ماجرا به ارز حاصل از فروش نفت ایران به کره برمی گردد، نفتی که پیش از دور جدید تحریم‌ها به کره صادر شد و حالا پس از گذشت بیش از ۴ سال آن‌ها می‌گویند به دلیل تحریم‌ها امکان واریز پول را ندارند. وزرات خارجه کشورمان هم همواره در این مدت از تلاش‌های دیپلماتیک برای دریافت این طلب گفت که آن هم هرگز به جایی نرسید، اگر چه بار‌ها و بار‌ها خبر‌هایی از آزادی پول‌های ایران در کره مطرح شد، اما هرگز این فرآیند نهایی نشد. ادامه این روند ناکام، رئیسی را بر آن داشت تا با نوشتن نامه‌ای به رئیس مجلس، شکایت ایران به دیوان کیفری بین‌المللی برای بازپس‌گیری هفت میلیارد دلار دارایی مسدود شده ایران از این کشور را توصیه کرد.

رئیس جمهور کشورمان همچنین در این نامه نوشت: لایحه "ارجاع اختلاف بین بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری کره به داوری" که در ۱۴ تیرماه ۱۴۰۲ در جلسه هیأت وزیران تصویب شده برای «انجام تشریفات قانونی» در پیوست ارائه می‌شود.

علی بیگدلی، کارشناس مسائل بین الملل به بررسی این نامه و چگونگی استرداد این وجه پرداخته‌ است.

دولت سیزدهم نامه‌ای تنظیم کرده و در آن نامه از مجلس خواسته است طلب ۷ میلیارد دلاری ایران از کره جنوبی را مورد پیگیری قرار دهد. بنظر شما آیا این یک بازی روانی و تبلیغاتی برای افکار عمومی است و یا اینکه دولت مصمم به دریافت این طلب است و از این رو این نامه را ارائه کرده است، و اساسا آیا دولت و مجلس برنامه ریزی برای استرداد این وجه دارند؟

گرفتن چنین تصمیمی بیشتر دارای جنبه تبلیغاتی و برای اقناع افکار عمومی است. با توجه به اینکه عراق در همسایگی ما است و هر لحظه نیز نیازمند گاز و برق ایران است الان نتوانسته مستقیما به ما پول بدهد و پول ما را به بانکی در عمان حواله کرده است و این یک مقدار تحقیر آمیز است، نفت در برابر نان همان کاری است که آمریکایی‌ها در مورد صدام حسین کردند. اما در مورد کره باید گفت حجم مبادلات ما با کره خیلی زیاد است خصوصا از جهت ورود کالا‌های مستقیم و به همین جهت برای کره ما بازار خوبی بودیم، از این رو کره دارد آمریکا را تحت فشار قرار می‌دهد تا مشکل ایران حل و پول پرداخت شود، منتهی با توجه به تحریم‌های بسیار شدیدی که آمریکا گذاشته، کره توانایی اینکار را ندارد که بخواهد پول ایران را پرداخت کند. بنظر من اصلا نیازی به قانون نداشت که دولت چنین نامه‌ای داده است.

شاید به دلیل این که مسئولان وزارت خارجه بار‌ها نشانه‌های مثبتی برای بازپرداخت این بدهی از سوی کره ای‌ها دیده اند، اما این رفتار‌ها در حد اظهار نظر مسئولان کره‌ای بوده و اقدام عملی در این خصوص صورت نداده اند چنین نامه‌ای ارائه شده است؟

ایران باید به دیوان بین المللی شکایت می‌کرد که همین کار را هم می‌خواهد بکند، ولی ممکن است این دیوان ما را حاکم بکند، ولی قدرتش بسیار پایین است، زیرا خود آمریکا هم عضو این دیوان نیست. تخصص دیوان در این است که اختلافات بین دولت‌ها را حل و فصل کند وکره هم می‌تواند توجهی به این موضوع نکند و بگوید تحریم‌های آمریکا، بسته بودن شبکه بانکی ایران و عدم عضویت ایران در اف‌ای تی اف اجازه نمی‌دهد ما این پرداخت را انجام دهیم، و این دلایل خاصی است که هیچ کشوری تا حالا نتوانسته از آن عدول کند؛ بنابراین این اقدامی که ایران کرده یک نوع کار تبلیغاتی و سیاسی است و بنظر می‌رسد اینکار باعث نمی‌شود تا کره قانع شود پول ما را پرداخت کند. اگر حتی دیوان هم حکم به نفع ایران صادر کند، از آنجا که جنبه اجرایی آن صفر است و آمریکا بار‌ها این را نپذیرفته، نمی‌تواند خیلی در بازپرداخت بدهی کره به ما موثر باشد.

با توجه به گفته‌های شما در مورد رای دیوان آیا در این صورت الزاما سطح مناسبات ما با کره جنوبی کاهش پیدا خواهد کرد یا خیر؟

یک زمانی رهبری فرمودند که ورود کالا‌های کره‌ای به ایران ممنوع است، ولی ما نمی‌توانستیم اینکار را بکنیم چرا که در هرخانه‌ای یک دستگاه لوازم خانگی کره‌ای وجود دارد و در خیابان‌ها نیز ماشین‌های کره‌ای تردد می‌کنند و این‌ها همگی سرمایه گذاری خارجی امریکاست که در کره انجام داده است. البته از آن طرف هم کره نمی‌خواهد بازار ایران را از دست بدهد، چرا که برای کره، بازار ایران، بازار پر منفعتی است. همچنین با توجه به اینکه پالایشگاه‌های این کشور برای تصفیه نفت، با نفت ایران تنظیم شده، نمی‌خواهد موقعیت نفتی ایران را از دست بدهد. در مجموع هر دو طرف به بکدیگر نیاز دارند، ولی با توجه به تبعیت فعلی کره از تصمیمات آمریکا و تحریم‌های سنگینی که آمریکا وضع کرده، این چیزی نیست که کره به تنهایی بتواند اینکار را انجام دهد، همچنین با توجه به قطعنامه ۲۲۳۱ در شورای امنیت و برنامه موشکی و تحریم‌ها، کار به هیچ جا نمی‌رسد و نمی‌تواند در دریافت بدهی کره به ایران موثر باشد. ضمن این که همان طور که گفتم موانع موجود اعم از عدم پذیرش اف‌ای تی اف و بسته بودن شبکه بانکی نیز تاثیر گذار خواهند بود.

در حال حاضر که ما با کره مراودات نفتی نداریم آیا ابزاری که بتوانیم از آن به عنوان اهرم فشار در برابر کره استفاده کنیم داریم یا خیر؟

نخیر، الان کره هشتمین دولت اقتصادی دنیا است و ما با حمایت همه جانبه‌ای که آمریکا از کره به عمل می‌آورد چه می‌توانیم بکنیم. هیوندای در مالکیت آمریکایی‌هاست و در آنجا سرمایه گذاری کرده اند و با اسامی کره‌ای تولید می‌کنند. ما به هیچ وجه این ابزار را نداریم وآن طرف قضیه کره هم نمی‌خواهد بازار ایران را از دست بدهد. در مجموع از نظر حقوقی ایران هیچ کاری نمی‌تواند انجام دهد، ودر مورد لایحه فرستادن به مجلس باید گفت مااصلا احتیاج به لایحه و تصمیم مجلس نداریم؛ چرا که اگر ما مشکل نداشتیم، مطالباتمان وارد بانک مرکزی می‌شد و کار تمام بود. دادن لایحه برای این است که یک مقدار فضای داخلی را تلطیف کند و مقداری باعث رضایت افکار عمومی شود.