زنانه شدن آسیب‌ها نرخ جرم، بزه و پیامد‌های آن را در جامعه افزایش داده است. نوزادان فاقد هویت نیز یکی از تبعات آن محسوب می‌شود. با توجه به اینکه اقدامات متعدد برای هویت بخشی به کودکان بی‌هویت انجام شده است، اما نیاز‌های این گروه آسیب‌پذیر فراوان و نیازمند توجه ویژه از سوی دستگاه‌های مربوطه است.
دیدارنیوز ـ سخنگوی سازمان ثبت احوال کشور گفت: طبق آخرین آمار ماهانه صد کودک بی‌هویت در بیمارستان‌های علوم پزشکی تهران متولد می‌شود.
مساله کودکان بی‌هویت در جامعه ما برای اولین بار در شورای چهارم شهر تهران از سوی فاطمه دانشور، عضو اسبق شورای شهر تهران رسانه‌ای شد. در حالی که در کنار مساله کودکان بی‌هویت موضوع خرید و فروش کودک مطرح و نیازمند توجه ویژه از سوی مسئولان امر است. در خرداد سال‌جاری معاون اجتماعی و سیاسی استاندار تهران هم از ثبت هفتگی آمار 10 زایمان نوزادان بی‌هویت در بیمارستان‌های تهران خبر داد و افزود: این نوزادان با مشکل دریافت شناسنامه مواجه هستند. شکر ا... حسن بیگی با بیان اینکه بهره‌مندی از مزایای اجتماعی از جمله مدرسه رفتن نیازمند شناسنامه‌دار بودن افراد است، افزود: کمیته‌ای برای بررسی هویت این نوزادان در بیمارستان با حضور نهادهای مرتبط از جمله سازمان ثبت احوال و دادگستری تشکیل شود.به گفته او این زنان مدرک قانونی از جمله شناسنامه و کارت ملی ندارند و اظهارات آنها درباره مشخصات سجلی خودشان نیز قابل استناد نیست و اغلب اطلاعاتی که ارائه می‌دهند، نادرست است. به گزارش ایرنا، معاون استاندار تهران با اشاره به اینکه در بسیاری از موارد مشخص نیست، این نوزادان ایرانی یا اتباع سایر کشورها هستند، اضافه کرد: در صورتی که هویت مادر مشخص شود و هویت پدر مبهم باقی بماند، شناسنامه فقط به نام مادر صادر و در غیر این صورت موضوع برای تصمیم‌گیری به دادگاه ارجاع می‌شود.
ثبت پدرومادر فرضی درشناسنامه کودکان بی‌هویت
سخنگوی سازمان ثبت احوال کشور گفت: برای نوزادی که پدر و مادرش نامشخص هستند و نمی‌توان گفت که نامشروع متولد شده‌اند، هنگام صدور شناسنامه نام پدر و مادر فرضی انتخاب می‌شود؛ یعنی پدر و مادری که برای او در شناسنامه ثبت می‌شود، فاقد مشخصات است و صرفا نامشان در شناسنامه کودک وجود دارد. سیف‌ا... ابوترابی درباره سیر صدور شناسنامه برای کودکان بی‌هویت که برای ورود به مدرسه، ازدواج و.. نیاز به اسناد هویتی دارند، چگونه طی می‌شود، افزود: کودکان سر راهی سازمان بهزیستی متولی آنها می‌شود و با معرفی یک نماینده برای آنها شناسنامه صادر می‌کند؛ یعنی یک نفر را معرفی می‌کند تا به نیابت از پدر و مادر کودک سند را امضا کند. در شش ماهه نخست سال ۹۷ برای تعداد ۲۱۰ کودک، شناسنامه به این شکل صادر شده است و این نکته را باید بگویم که کودکان بدون شناسنامه قطعا ایرانی نیستند. به گفته او برای ۲۱۰ کودک که پدر و مادرشان نامشخص هستند و نمی‌توان گفت که نامشروع متولد شده‌اند، در شش ماهه نخست سال ۹۷ شناسنامه با پدر و مادر فرضی صادر شده‌است. این مقام مسئول افزود: برای نوزادی که پدر و مادر او نامشخص هستند و نمی‌توان گفت که نامشروع متولد شده‌اند، هنگام صدور شناسنامه نام پدر و مادر فرضی انتخاب می‌شود؛ یعنی پدر و مادری که برای او در شناسنامه ثبت می‌شود، فاقد مشخصات است و صرفا نامشان در شناسنامه کودک وجود دارد. در انتهای شناسنامه نیز ذکر می‌شود که پدر و مادر فرد توسط بهزیستی به شکلی فرضی ثبت شده‌اند. به گزارش ایلنا، ابوترابی تاکید کرد: راه دیگری جز این برای تعیین هویت نوزادان فاقد والدین وجود ندارد. درباره نوزادان غیرایرانی هم همان‌طور که اشاره کردم، گواهی ولادت اتباع ایرانی صادر می‌شود. اگر این نوزاد در ایران متولد شده باشد و گواهی اتباع ایرانی را دریافت کرده باشد و بعد از پایان ۱۸ سالگی به مدت یک سال از کشور خارج نشود، به خودی خود تابع دولت ایران می‌شود و شناسنامه ایرانی دریافت می‌کند.
آمارهای مطرح درباره کودک بی‌هویت محدود است
فعال حقوقی حوزه کودک به «آرمان» درباره هویت‌بخشی به کودکان بی‌هویت و روند قانونی این اقدام می‌گوید: بر اساس بند سه ماده 976 قانون مدنی صراحتا برای افرادی که پدر و مادر آنها نامعلوم هستند و در ایران متولد می‌شوند، تابعیت ایرانی صادر می‌کنند؛ به این دلیل عملا اقدام ویژه‌ای برای این افراد انجام نمی‌شود. مونیکا نادی می‌افزاید: در شناسنامه این افراد نیز روند هویت‌بخشی ذکر می‌شود، این اقدام ضد حقوق کودک است. برای مثال این اقدام همچون یک برچسب در تمامی مراحل زندگی با فرد همراه است. به گفته او باید گفت آمار ذکر شده تعداد اندکی از کودکان بی‌هویتی است که در کشور ما در حال به‌دنیا آمدن هستند. در اصل گروه اصلی کودکان بی‌هویت را کودکانی تشکیل داده‌اند که از مادرانی مشخص و پدرانی نامشخص به دنیا آمده‌اند. به عبارت دیگر به‌دلیل اینکه پدران این افراد نامعلوم هستند، از صدور شناسنامه برایشان ممانعت می‌شود، چون هویت ایرانی پدر برای مراجع قانونی محرز نیست. به گفته او در ماده 976 قانون مدنی در بند چهار صراحتا مقرر شده که اگر کسی در ایران از پدر و مادری به‌دنیا بیاید که یکی از والدینش در ایران متولد شده باشند، فرزندش نیز ایرانی محسوب می‌شود. هرچند در عمل به‌دلیل بخش نامه‌های شورای امنیت و حساسیت‌هایی که برای فرزند از پدرایرانی دارند، اجرا نمی‌شود. نادی می‌افزاید: سیل عظیمی از این کودکان از مادر ایرانی، پدر غیرایرانی و برعکس یا مادر ایرانی و پدر نامعلوم به‌دنیا می‌آیند. در هر دو حالت شناسنامه برای این کودکان صادر نمی‌شود. به گفته او هیات وزیران طرحی را در این باره در دست بررسی دارد که با تصویب آن امید است، بی‌هویتی در این کودکان برطرف شود.
منبع: آرمان/ زهرا سلیمانی/۲۷ آبان ۹۷
