سفید‌کردنِ پوست صنعتی بزرگ است که عمدتاً زنان رنگین‌پوست در همه نقاط جهان را هدف قرار می‌دهد؛ دراین‌میان زنان منطقه آسیا-اقیانوسیه پرسودترین مشتریان این صنعت هستند. در گذشته آگهی‌های تجاری آسیایی و آفریقایی زنانی را نشان می‌داد که بعد از روشن کردنِ پوست‌شان توانسته بودند شغل یا مرد رؤیایی زندگی‌شان را به دست آورند.
دیدارنیوز ـ استفاده از محصولات یا خدمات آرایشی برای کاهش مقدار ملانین یا رنگ‌دانه‌های پوست را که به منظور روشن‌تر کردن پوست انجام می‌شود به اصطلاح «سفید‌کردنِ پوست» می‌گویند. سفید‌کردنِ پوست صنعتی بزرگ است که عمدتاً زنان رنگین‌پوست در همه نقاط جهان را هدف قرار می‌دهد؛ دراین‌میان زنان منطقه آسیا-اقیانوسیه پرسودترین مشتریان این صنعت هستند.
قدمت این عمل به قرن‌ها قبل بازمی‌گردد و در طی زمان با نامهای متعددی از قبیلِ روشن‌کردن، سفید‌کردن و رنگ‌زدایی از پوست شناخته شده و بسته به منطقه ریشه‌های فرهنگی متفاوتی داشته است. اما درنهایت این گرایش ریشه در تبعیض نژادی و این حقیقت دارد که در بسیاری از فرهنگ‌ها، پوستِ روشن‌تر با زیبایی و بخت و اقبالِ بهتر در زمینه‌های شغلی، ازدواج و موقعیتِ اجتماعی مرتبط دانسته شده است.
در این مقاله درباره بازار جهانی و پرسود سفیدکنندههای پوست، فرهنگ تبعیضِ نژادی که این بازار را توسعه داده است و اثراتِ مخربی که این محصولات می‌توانند بر سلامتی‌مان داشته باشند، بحث می‌کنیم.
در طول تاریخ پوست روشن‌تر به ثروت و موقعیت اجتماعی بالاتر مرتبط شده است. این ارتباط در مناطق مختلف علت‌های مختلفی داشته است. در برخی مناطق نیروی کارگر مجبور بودند زیر آفتاب کار کنند بنابراین در مقایسه با ثروتمندان که در فضا‌های سربسته می‌ماندند و از گزند آفتاب مصون بودند، پوست تیره‌تری داشتند. کارشناسان، استعمار، برده‌داری و جهانی‌سازی را از علت‌های دیگر این ارتباط در سایر نقاط جهان می‌دانند.
برتری و امتیاز سفیدپوستان تقریباً در تمام نقاط جهان مشاهده می‌شود و این امر منجر به پدید آمدنِ نابرابری در تمام زمینه‌ها از رفتار‌های اجتماعی گرفته تا حق ازدواج، تحصیل، اشتغال، و حتی در آمریکا، طول مدت محکومیت در زندان شده است.
محصولات سفیدکننده پوست اغلب مواد تشکیل‌کننده سمی دارند که اگر برای مدت طولانی و بدون رعایت شیوه‌نامه‌های پزشکی استفاده شوند، نه‌تن‌ها به پوست آسیب می‌زنند بلکه می‌توانند منجر به بیماری‌های خطرناک و تهدید‌کننده شوند.
در سراسر جهان از مواد شیمیاییِ متنوع و متفاوتی برای روشن کردنِ پوست استفاده می‌شود و این مواد پیوسته در حال تغییر هستند. درحال‌حاضر آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند گلوتاتیون، ویتامین ث و کلاژن به صورت تزریقی در بازار دردسترس است، اما بسیاری از این محصولات تأیید‌نشده و ناایمن هستند.
سه ماده بسیار خطرناک شامل هیدروکینون، جیوه و استروئیدها، علی‌رغم تلاش بسیاری از کشور‌ها برای از رده خارج کردن یا تنظیم میزان استفاده از آن‌ها در محصولات آرایشی و بهداشتی، هم‌چنان جزو اصلی‌ترین مواد تشکیل‌دهنده سفیدکننده‌ها هستند. این مواد اگر به درستی استفاده نشوند یا به مدت طولانی استفاده شوند می‌توانند سلامتی شما را به خطر بی‌اندازند.
سفیدکنندههای پوست در طول تاریخ تغییر کرده‌اند و با تغییر فرهنگ و گفتگوها درباره رنگ پوست، از پاک‌کننده‌های کک‌ومک و رنگ‌بر‌های پوست به سفیدکننده‌ها و روشن‌کننده‌های پوست تغییر کرده‌اند. با‌این‌حال، تقاضا برای استفاده از این محصولات کم نشده و تولید و فروش آن‌ها هم‌چنان بالاست.
سفیدکنندههای پوست از همه جا، از مغازه‌های کوچک گرفته تا سوپرمارکت‌های زنجیره‌ای، کلینیک‌های درمانی معروف، وبسایت‌های فروش محصولات آنلاین، پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی و حتی فروشنده‌های خانگی قابل خریداری هستند.
بنابراین، تولید‌کننده‌های این محصولات طیف گسترده‌ای از شرکت‌های بزرگ چندملیتی تا داروسازان محلی را شامل می‌شود. برخی از شرکت‌های چندملیتی طیفی از محصولات سفیدکننده پوست را با عناوینی مانند ضدلک‌ها و محصولاتی که رنگ پوست را یک‌دست می‌کنند، عرضه می‌کنند.
از شرکت‌هایی که در این زمینه سود‌های کلانی می‌برند می‌توان به شرکت پروکتر‌وگمبل، شیشیدو، بایرسدورف و یونیلیور اشاره کرد. بسیاری از محصولاتی که این شرکت‌ها تولید می‌کنند فقط در آسیا، آفریقا و خاورمیانه به فروش می‌رسد.
در گذشته آگهی‌های تجاری آسیایی و آفریقایی زنانی را نشان می‌داد که بعد از روشن کردنِ پوست‌شان توانسته بودند شغل یا مرد رؤیایی زندگی‌شان را به دست آورند.
شرکت‌ها به‌طور فزاینده بازاریابی و برندینگ خود را تغییر دادند تا بتوانند به تقاضا‌ها از سوی انواعی از پوست‌ها در صنعت زیبایی پاسخ دهند.
جنبش زندگی سیاهان اهمیت دارد یکی از جنبش‌هایی بود که این شرکت‌ها را هدف قرار داد و از سیاست‌های دوگانه آن‌ها انتقاد کرد: آن‌ها محصولات سفیدکننده پوست می‌فروختند، اما هم‌زمان ادعا می‌کردند که طرفدار عدالت نژادی هستند.
شرکت جانسون‌وجانسون متقاعد شد که خط تولید محصولات روشن‌کننده خود را متوقف کند. لورئال و یونیلیور اعلام کردند که از واژگانِ «سفید»، «روشن» و «بور» در محصولات مراقبت از پوست استفاده نمی‌کنند، اما هم‌چنان محصولات خود را از سایت‌های شخص ثالث به فروش می‌رسانند.
شرکت یونیلور نام محصول خود را از «بور و دوست‌داشتنی» به «درخشان و دوست‌داشتنی» تغییر داد، اما محصول او هم‌چنان در دسترس است. دارو‌هایی که حاوی استروئیدها و هیدروکینون هستند هم‌چنان توسط بزرگ‌ترین شرکت‌های دارویی در بازار عرضه می‌شوند.
این محصولات کاربرد‌های پزشکی قانونی دارند و در بیشتر کشور‌ها استفاده از آن‌ها باید با تجویز پزشک باشد. این محصولات سفیدکننده دارای اثرات نامطلوب خطرناک هستند و اغلب به شکلی غیرقانونی به دست مشتریان می‌رسند. بخش زیادی از محصولات و کرم‌های سفیدکننده که حاوی مواد خطرناک هستند توسط شرکت‌های کوچک‌تر در کشور‌هایی مانند پاکستان، لبنان و چین تولید می‌شوند.
مواد سمی خطرناک مانند جیوه و هیدروکینون به ندرت در فهرست مواد تشکیل‌دهنده آن‌ها ذکر شده است، اما آزمایش‌هایی که توسط چندین سازمان به روی این کرم‌ها انجام گرفته است، وجود این مواد را تأیید می‌کند.
کارگروه جیوه-صفر مرتب نمونه‌هایی از این محصولات روشن‌کننده پوست را آزمایش می‌کند و غلظت جیوه در آن‌ها را ۴۰۰۰۰ قسمت در میلیون تخمین زده است.
جیوه و هیدروکینون در صد‌ها محصولات روشن‌کننده پوست شامل کرم زیبایی شیوانیا، چاندنی، فایزا و نور که همگی محصولات پاکستانی هستند، یافت شده است. این مواد سمی در پاکستان ممنوع است، اما هم‌چنان در کشور استفاده می‌شود و به فروش می‌رسد.
محصولات تجاری که توسط شرکت‌های چندملیتی تولید می‌شوند در اغلب فروشگاه‌ها در سراسر جهان، به خصوص در آسیا، در دسترس است. محصولات غیرقانونی که حاوی مواد تشکیل‌دهنده سمی هستند به شکل غیرقانونی از مرز‌ها قاچاق می‌شوند و در سایت‌های محلی از فروشگاه‌های محصولات آرایشی گرفته تا فروشگاه‌ها و بازار‌های خیابانی به فروش می‌رسند.
در سال ۲۰۱۸ انگلستان ۱۱۲۹ محصول روشن‌کننده پوست غیرقانونی را که از طریق مغازه‌های پوست و مو فروخته می‌شدند ضبط کرد که در همگی آن‌ها استروئیدها و هیدروکینون وجود داشت. این محصولات به صورت گسترده در بازار‌های آمریکا و کنیا نیز کشف و ضبط شده‌اند. محصولات خانگی معمولاً در سطح محلی فروخته می‌شوند.
افرادی که این کرم‌ها را می‌خرند اغلب هیچ آگاهی‌ای از مواد تشکیل‌دهنده خطرناک موجود در این کرم‌ها ندارند. اینستاگرام و فیس‌بوک معروف‌ترین بازار‌های فروش محصولات سفیدکننده پوست هستند. تیک‌تاک نیز پلتفرم بسیار بزرگی برای عرضه این محصولات و آموزش نحوه مصرف آن‌هاست و استفاده از آن‌ها را تبلیغ می‌کند.
این محصولات از قانونی و غیرقانونی به آسانی از طریق سایت‌های فروش واسطه‌ای مانند آمازون و ای‌بِی قابل‌دسترسی هستند.
فعالان و آژانس‌هایی که با فروش محصولات غیرقانونی روشن‌کننده پوست مبارزه می‌کنند خواستار حمایت از طرحی هستند که می‌گوید وبسایت‌های فروش واسطه‌ای که این محصولات را عرضه می‌کنند می‌بایست از اعتبار بیشتری برخوردار باشند و فروش محصولات غیرقانونی و محصولاتی که منبع قابل‌اعتمادی ندارد را محدود کنند.
خبرگزاری سی‌ان‌ان با شرکت‌های چندملیتی، سایت‌های فروش واسطه‌ای و رسانه‌های اجتماعی بزرگی که در بالا به آن‌ها اشاره شد، تماس گرفت تا درباره مداخله آن‌ها در تولید، فروش و تبلیغ محصولات سفیدکننده اطلاعات کسب کند. از این شرکت‌ها درخواست شد تا درباره انتقاد‌هایی که در کل به تولید، عرضه و تبلیغ محصولات روشن‌کننده وارد است، توضیح بدهند.
شیشیدو به سی‌ان‌ان گفت: «محصولات روشن‌کننده ما از طریق محدود کردن تشکیل ملانین در پوست که عامل لک و کک‌ومک است عمل می‌کند. این محصولات توانایی روشن کردن پوست را ندارند. ما محصولات سفیدکننده نمی‌فروشیم و آن‌ها را توصیه نمی‌کنیم.»
بایرسدورف به سی‌ان‌ان گفت: «ما بررسی عمیقی انجام داده‌ایم تا پیامد‌هایی که رویکرد بازاریابی و عرضه محصولات ما در پی خواهد داشت را تعیین کنیم و تحقیقات وسیعی در زمینه مصرف‌کننده انجام داده‌ایم و هر نوع ارتباطی که پایگاه متنوع و پیچیده مصرف‌کنندگان ما را دربرنگیرد، متوقف می‌کنیم. این تغییرات از سال ۲۰۲۲ در بازار محصولات ما بیشتر دیده خواهد شد.»
یونیلیور نیز تلاش این شرکت برای تغییر بسته‌بندی گفت که به زودی اعمال می‌شود؛ و همچنین اعلام کرد که زنان از تمام تنوع‌های پوستی را مخاطب خود قرار خواهد داد.» شرکت‌هایی که مشخص شده بود محصولات‌شان حاوی ماده سمی سرب است به تقاضای سی‌ان‌ان برای مصاحبه پاسخ ندادند.
از شرکت‌های رسانه‌های اجتماعی پرسیده شد که آیا می‌دانند محصولات روشن‌کننده پوستی که توسط آن‌ها تبلیغ می‌شود حاوی مواد سمی و غیرقانونی است؟ و آیا می‌دانند که عرضه این محصولات با انتقاد‌هایی همراه است؟
شرکت متا (فیس‌بوک و اینستاگرام) اعلامیه رسمی به سی‌ان‌ان ابلاغ نکرد، اما اطلاع داد که این شرکت منابعی را اختصاص می‌دهد تا مطمئن شود محصولات غیرقانونی و مضر از طریق این پلتفرم‌ها به فروش نمی‌رسند. تیک‌تاک در پاسخ به سی‌ان‌ان که درباره تبلیغ سفیدکنندههای پوست توسط این پلتفرم پرسیده بود، گفت که این تبلیغ مربوط به یک محصول ارگانیک است و برای آن پولی دریافت نشده است.
از شرکت‌های فروش واسطه‌ای مانند آمازون پرسیده شد که آیا می‌دانند برخی از محصولات روشن‌کننده پوست که توسط آن‌ها عرضه می‌شود دارای مواد خطرناک و سمی هستند؟
آمازون به سی‌ان‌ان گفت: «فروشنده‌های واسطه‌ای کسب‌وکار‌های مستقل هستند و ملزم به تبعیت از تمام قوانین و مقررات کاربردی و سیاست‌های شرکت آمازون برای عرضه در فروشگاه‌های ما هستند.»
شرکت آمازون صفحاتی که سی‌ان‌ان برجسته کرده بود و نشان می‌داد این شرکت محصولات حاوی سرب عرضه کرده است، حذف کرد.
شرکت ای‌بی نیز گفت «فقط محصولات قانونی توسط این شرکت به فروش می‌رسند و محصولات حاوی هیدروکینون و استروئید یا جیوه ممنوع هستند.»
هیچ‌کدام از دو شرکت به این پرسش سی‌ان‌ان که چرا برخی از محصولات غیرقانونی از حیطه نظارت این شرکت‌ها دور می‌مانند و هم‌چنان عرضه می‌شوند، جواب ندادند.
منبع: CNN
ترجمه: سایت فرادید
