نشریه «فایننشال تایمز» با انتشار گزارشی از نامزد پیشنهادی «سید ابراهیم رئیسی» برای وزارت خارجه کابینه جدید ایران، به عنوان یک دیپلماتی که قادر است برجام را احیا کند، نام برده است.
دیدارنیوز: این گزارش با ادعای اینکه «حسین امیر عبدالهیان» از دیپلمات‌های نزدیک به «دولت پنهان» است، نوشت او به عنوان وزیر امور خارجه جدید ایران طرف اصلی گفتگو با غرب خواهد بود.
این گزارش افزوده است: امیر عبدالهیان جانشین «محمد جواد ظریف» دیپلمات باسابقه تحصیل کرده در آمریکا می‌شود که در طول یک دهه با ترکیب جذابیت و مهارت چهره اصلی دیپلماسی ایران در برخورد با قدرت‌های غربی بوده است.
ظریف یکی از اصلی‌ترین حامیان توافق هسته‌ای بود که در به ثمر رسیدن این توافق نقشی اساسی ایفا کرد؛ توافقی که از زمان خروج یکجانبه ترامپ از آن در سال ۲۰۱۸ به حالت اغما رفته است.
اما تحلیلگران ایرانی خوش بین هستند که امیرعبدالهیان ۵۷ ساله فارغ التحصیل دانشگاه‌های ایران بتواند این توافق را احیا کرده و به نتایج دیپلماتیک پایدار تری دست یابد. آن‌ها می‌گویند ارتباطات وی با جناح‌های تندرو قدرتمند در قلب حکومت به او نفوذ داخلی بیشتری نسبت به ظریف خواهد داد.
یکی از منابع داخلی حکومت در این باره به فایننشال تایمز گفت: «در دوران امیرعبدالهیان، ما شاهد رادیکالیسم بیشتر نخواهیم بود بلکه شاهد هماهنگی بیشتر بین عرصه‌های دیپلماتیک و نظامی سیاست خارجی ایران خواهیم بود.»
ابراهیم رئیسی، روحانی سرسختی که پس از پیروزی در انتخابات ژوئن (خرداد) به قدرت رسید، اعلام کرده که دولتش به مذاکرات برای احیای توافق هسته‌ای ادامه می‌دهد. اما با کنترل تندرو‌ها بر تمام مراکز قدرت، برخی در تهران انتظار دارند که رئیس جمهوری جدید موضع سخت تری نسبت به سلف خود حسن روحانی، معمار دیگر توافق، اتخاذ کند.
مقامات اروپایی ظریف را دیپلماتی می‌دانستند که می‌توانستند با او گفت وگوی معناداری داشته باشند. اما آن‌ها همچنین به این تشخیص رسیده اند که مذاکرات هسته‌ای و روابط با ایران به افراد وابسته نیست.
«علی واعظ» مدیر ایران در اندیشکده «گروه بین المللی بحران» گفت انتصاب امیرعبدالهیان «به عنوان نماینده دولت پنهان ایران در صحنه بین المللی است.»، اما افزود که امیرعبدالهیان می‌تواند به عنوان دیپلمات طرف گفتگوی تواناتری در مقایسه با ظریف باشد.
واعظ گفت: «شما دیگر (همانند دوره روحانی) شاهد اصطکاک بین دولت (قوه مجریه) و دولت پنهان ایران که مانعی جدی برای پیشبرد مذاکرات احیای برجام بود، نخواهید بود.»
اگرچه امیرعبدالهیان تعامل چندانی با غرب نداشته است، اما او دیپلماتی شناخته شده در بین شخصیت‌های ارشد دولت جو بایدن است. «راب مالی» نماینده بایدن در امور ایران و «جان فینر» معاون مشاور امنیت ملی آمریکا، هر دو در زمان دولت اوباما در امور سوریه با امیر عبدالهیان همکاری کرده‌اند.
یک دیپلمات غربی در تهران معتقد است که توافق برای لغو تحریم‌های آمریکا از اولویت‌های دولت رئیسی است. این دیپلمات افزود که رئیسی «پس از به قدرت رسیدن لحن خود را نرم‌تر کرده و از شعار‌های تند کاسته است تا روند مذاکرات وین را به خطر نیندازد.»
این دیپلمات گفت: «آنچه هنوز مشخص نیست این است که چه زمانی ایران برای از سرگیری مذاکرات آماده خواهد بود، رویکرد جدید ایران چگونه و چه کسانی اعضای تیم مذاکره کننده خواهند بود.»
امیرعبدالهیان با مذاکرات هسته‌ای بیگانه نیست. او در سال ۲۰۱۳ درگیر بحث‌های مقدماتی و محرمانه با مقامات عمانی بود. این ملاقات‌های محرمانه با آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها در عمان پیش زمینه مذاکرات منجر به برجام بود.
او همچنین یکی از چهره‌های شناخته شده برای رقبای عرب ایران است، زیرا معاون سابق وزیر امور خارجه در امور عربی و آفریقایی بوده است و همچنین به عنوان دیپلمات در عراق، سوریه و بحرین خدمت کرده است.
رئیسی و امیرعبدالهیان اعلام کرده اند که روابط منطقه‌ای را در اولویت سیاست خارجی خود قرار خواهند داد و درباره ترمیم روابط ایران با دشمنان عرب، به ویژه عربستان سعودی اشاراتی داشته‌اند.
امیرعبدالهیان ماه گذشته گفت که با توجه به سابقه رئیسی، سیاست خارجی ایران در دوره رئیسی به دنبال «روابط خارجی متعادل، فعال و پویا» با شرق و غرب و «توجه ویژه به کشور‌های همسایه و آسیا» خواهد بود.
یکی از عناصر حکومتی ایران در این باره به «فایننشال تایمز» گفت: تهران «چاره‌ای جز بهبود روابط با کشور‌های منطقه» ندارد، زیرا در جنگ سایه با اسرائیل قرار گرفته است و دو کشور یکدیگر را متهم به حملات به خطوط کشتیرانی و دیگر اهداف خود می‌کنند.
او گفت: «هرچه روابط ما با کشور‌های منطقه خصمانه‌تر باشد، اسرائیل قدرتمندتر خواهد بود.»
«محمد مهاجری» تحلیلگر محافظه کار در تهران، گفت که انتخاب امیرعبدالهیان به جای چهره‌های رادیکال‌تر که مخالف توافق هسته‌ای بودند نشان می‌دهد که رئیسی می‌خواهد از تشدید تنش با دشمنان خود جلوگیری کند.
او گفت: «ما شاهد هیچ تغییر بزرگی در سیاست خارجی نخواهیم بود. نتایج - و نه رویکرد – در دوره امیرعبدالهیان و ظریف کما بیش یکسان خواهد بود.»
