احتمال بررسی لوایح مرتبط با «اف‌ای تی اف» با توافق سران سه قوه (گفت‌و‌گو با مرتضی صفاری نطنزی، عضو کمیسیون سیاست خارجی)

دیدارنیوز ـ مرتضی صفاری نطنزی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در پاسخ به این سؤال «ایران» توضیح می‌دهد که مسیر مجلس در هفته‌های آینده تصویب این لایحه است. روز شنبه هم سخنگوی کمیسیون امنیت ملی گفته بود این لایحه از دو هفته آینده دوباره وارد دستور کار این کمیسیون خواهد شد. اکنون صفاری نطنزی از توافق سران سه قوه برای تصویب لوایح چهارگانه مرتبط با FATF خبر می‌دهد. او توضیح داده که اگر کار این لوایح تا سه ماه آینده به پایان نرسد، به‌دلیل شروع عضویت اسرائیل و عربستان در کارگروه FATF احتمال خروج کشورمان ازفهرست سیاه بسیار سخت خواهد شد، خروجی که به گفته او بعد از این فرصت سه ماهه نیاز به موافقت اسرائیل و عربستان هم خواهد داشت و طبیعی است که آنها تن به چنین تصمیمی نخواهند داد.

اصلاً بحث فعلی کمیسیون امنیت ملی و حتی مجلس این موضوع نیست بلکه این بحثی است که در سطح سران سه قوه هم پیگیری شده و حتی در مجلس شنیده می‌شود که با رهبر معظم انقلاب هم هماهنگی‌هایی صورت گرفته است. بر این اساس آن‌طور که تا الان حداقل ما در جریان هستیم نظام به این نتیجه رسیده که چهار لایحه‌ای که در دستور کار بودند تصویب شوند و یک مقداری جلوگیری کنند از مسائل سخت‌تر بعدی که در صورت تصویب نکردن آنها در انتظار ما خواهد بود.

من شنیده‌ام که این‌طور بوده اما هنوز چیزی رسماً به ما اعلام نشده است. آنچه ما شنیدیم این است که این بحث در سطحی که گفتم مطرح شده و با توجه به زمانی که بابت تمدید سه ماه تعلیق ما از فهرست سیاه ایجاد شده، تصمیم بر این شده که از این فرصت استفاده شود.

ما در این خصوص یک بحث عضویت در کارگروه FATF داریم که اصلاً این موضوع در دستور کار نظام و قوا نیست. یعنی حداقل الان هنوز به این نتیجه نرسیده‌ایم که چنین کاری به نفع ماست. اما یک بحث دیگر هم داریم و آن بحث پذیرش چهار لایحه قانون مبارزه با تأمین مالی تروریسم، قانون شفافیت مالی، عضویت در پالرمو و CFT است که در واقع آنچه ما دنبال می‌کنیم و قرار است ادامه پیدا کند، بحث همین چهار لایحه است که تبدیل آنها به قانون مانع ورود ایران به فهرست سیاه FATF خواهد شد. چیزی که الان دنبال می‌شود و قرار است پیگیری شود موضوع همین چهار لایحه است تا ما بواسطه آنها بتوانیم تعلیق خود از فهرست سیاه را تثبیت کنیم.

من فکر می‌کنم آن برداشت خیلی صحیح نبود. در آن صحبت‌ها هم رهبر معظم انقلاب توصیه‌هایی داشتند اما فرمانی ندادند که ما کار را متوقف کنیم یا نکنیم. آنجا بیشتر بحث پیوستن به کنوانسیون‌هایی بود که بیم آن می‌رفت برای ما حاشیه‌هایی داشته باشد.

این موضوعات بیشتر جنبه داخلی دارد و قوانین داخلی و ملی ماست. یک نمونه فقط مسأله پالرمو بود که از قبل تصویب شده و در مراحل تبدیل به قانون قرار گرفته است.

در رابطه با همین قانون الحاق ایران به کنوانسیون پالرمو مجمع تشخیص مصلحت نظام نظراتی برای اصلاح یا تغییر آن را اعلام کرد. درباره این اقدام مجمع توضیح می‌دهید؟ اصلاً مگر مصوبه مجلس به مجمع رفته بود که چنین نظری اعلام شد؟
من هم این بحث را دیدم و البته تعجب کردم. چون پیش کشیدن این بحث توسط مجمع تشخیص مصلحت نظام خیلی زودهنگام بود و اصلاً کار به مجمع نرسیده که آنها نظر داده‌اند. اگر قرار باشد این مصوبه به مجمع برود باید توسط شورای نگهبان دوباره رد شود و در مجلس روی آن اصرار شود و کمیسیونی هم که آن را مصوب کرده روی نظرش اصرار کند، در آن صورت به مجمع می‌رود. هنوز این اتفاقات نیفتاده و مسأله به مجمع نرفته است. این ورودی هست که خود مجمع انجام داده و خارج از فرآیند قانونی است.

این برای خودمان هم سؤال است که چرا چنین اقدامی توسط مجمع تشخیص مصلحت نظام صورت گرفته است. تا الان هم نمونه‌ای نداشته‌ایم که این گونه اعلام نظری پیش از طی مراحل قانونی و ارسال مصوبات و موضوعات به مجمع صورت بگیرد و من فکر می‌کنم این از اولین موارد چنین اقدامی است.

ما دو خطر بسیار جدی برای بعد از پایان این مهلت سه ماهه داریم که باید به آن توجه کنیم. خطر اول این است که بعد از مهلتی که به ایران داده شده یعنی بعد از اکتبر، عربستان و اسرائیل هم به عضویت FATF در خواهند آمد. اما این خطرش کجاست؟ خطر آنجاست که چون تصمیمات در FATFبه صورت اجماعی اتخاذ می‌شوند، اگر اینها وارد شوند و نظرشان بر خلاف نظر جمهوری اسلامی ایران باشد، مسائل ما حل شدنی نخواهد بود. یعنی از آن مقطع به بعد اگر تمام اعضای FATF هم به نفع ما نظر بدهند و فقط این دو عضو یعنی عربستان و اسرائیل آن نظر را نپسندند، نظر و موضع این دو عضو اعمال خواهد شد که دیگر لازم به توضیح نیست که موضع آنها در قبال ایران چگونه است و دنبال چه می‌گردند. بنابراین ما باید حتماً راهکاری پیدا کنیم که قبل از ورود این دو تعلیق خود از فهرست سیاه را تثبیت کنیم. به فرض ما در این سه ماه کاری نکنیم و به فهرست سیاه برگردیم. عربستان و اسرائیل هم در همان تاریخ عضو شوند، بعد ما بیاییم تمام توصیه‌های FATF را قبول کنیم و قوانین چهارگانه را دقیقاً منطبق با نظر کارگروه به تصویب برسانیم. اما باز هم مخالفت عربستان و اسرائیل سد راه ما خواهند شد و در چنان وضعیتی بعید است بتوانیم برای مدتی بسیار طولانی از فهرست سیاه خارج شویم. خطر دوم هم این است که بعد از پایان مهلت تمدید تعلیق سه ماهه از فهرست سیاه، ما نه تنها به این فهرست برمی‌گردیم بلکه اقدامات تقابلی سخت‌تری نسبت به گذشته هم بر ما اعمال خواهد شد. بنابراین ما باید در این سه ماه کاری کنیم که تعلیق‌مان از فهرست سیاه تثبیت شود.

نه، اصلاً چنین چیزی در دستورکار دولت هم نیست. ما با این چهار لایحه می‌توانیم از فهرست سیاه خارج شویم.

چون قبل از عضویت آنها و بر اساس قوانینی که ما تصویب کرده‌ایم توانسته‌ایم خروج خود از فهرست سیاه را تثبیت کنیم، دیگر در آن صورت عربستان و اسرائیل نمی‌توانند اقدامی علیه ما در این کارگروه انجام دهند.

با این شرایط مجلس به نظر من خیلی مشکلی ندارد. همان روز هم اگر به رأی‌گیری رسیده بود قطعاً تصویب می‌شد. فقط یک مقداری فضاسازی‌ها کار را به هم ریخت.

با توجه به تصمیمی که گفته می‌شود بین سران سه قوه گرفته شده به‌ نظر می‌رسد بحث این مسائل مطرح نباشد.

اینکه چرا مجمع خارج از سیستم قانونی تصمیم‌گیری وارد شده است را هنوز نمی‌دانیم چه دلیلی دارد. من خودم می‌توانم از دید خوش‌بینانه و بدبینانه دلایلی بگویم، ولی قطعی نیست. اگر مثبت نگاه کنیم شاید مجمع می‌خواسته بستر‌سازی کند که در روند بررسی‌ها این دست اشکالات هم رفع شوند تا زودتر بتوانیم لایحه CFT را تصویب کنیم. از نگاه بدبینانه هم شاید برخی‌ها که دنبال رد کلیت لایحه و خارج کردن آن از دستور کار بودند، دیده‌اند که تیرشان تا اینجا به سنگ خورده و خواسته‌اند از مجمع استفاده کنند و به همین دلیل هم آمده‌اند و خارج از فرآیند قانونی چنین موضعی گرفته‌اند. به‌هرحال دلیل این کار مجمع هنوز برای ما مشخص نیست.