شبکه تلویزیونی گردشگری راه اندازی می‌شود (گفتگو با علی‌اصغر مونسان معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان گردشگری)

دیدارنیوز - «توسعه متوازن و جامع به عنوان هدف مهم ملت ایران، حداقل از زمان مشروطه تا امروز مد نظر بوده و گردشگری سکوی حرکت به سمت توسعه و کوتاه ترین پل میان ملت‌های جهان است»، این بخشی از سخنان دکتر روحانی رییس جمهوری اسلامی ایران است و سندی بر اهمیت و نقش گردشگری در دولتهای یازدهم و دوازدهم.

دولت تدبیر و امید بر توسعه گردشگری برای تحصیل شغل و درآمد و تاثیرگذاری در اقتصاد غیرنفتی تاکید خاصی دارد و انتخاب «علی اصغر مونسان» به ریاست سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با اطلاع از توانمندی های وی برای ایجاد تحول در این زمینه صورت گرفت.

آنچه در پی می آید مصاحبه اختصاصی خبرنگار ایرنا با معاون رئیس جمهوری «مونسان» است که با محوریت اتفاقات مبتلابه گردشگری کشور صورت گرفته و به طرح پرسش هایی که کمتر در سخنرانی ها و نشست های خبری وی مطرح شده، استوار است.

با خروج آمریکا از برجام و بازگشت احتمالی تحریم های آمریکایی تا موعد مقرر، آیا گردشگری ما از این مساله تاثیرپذیر خواهد بود؟ درصورت مثبت بودن پاسخ، چه برنامه هایی برای آسیب ندیدن یا پیشگیری از ایجاد وقفه در روند رو به توسعه گردشگری کشور دارید؟ 

مونسان: به تفکیک و ترتیب در سه بخش سازمان ما یعنی در مقوله «میراث فرهنگی» که به طور عمده امور آن به مسائل درون کشور مرتبط هست، خروج آمریکا از برجام هیچ تاثیری نخواهد گذاشت، ضمن اینکه خوشبختانه بحث تحریم ها از گذشته تاکنون به موضوعات فرهنگی خیلی دخیل نبوده است و در زمان اجرای تحریم های سابق هم ما در بخش میراث فرهنگی مشکل چندانی از این بابت نداشتیم؛ اگر چه شاید این مساله مزاحمت هایی در ثبت های جهانی ما ایجاد کند.

در مقوله صنایع دستی هم مجموعه روند تولید ما به مزیت های درونی برمی گردد و از معرض آسیب تحریم ها مصون خواهد بود و تنها در بخش صادرات می توان دغدغه هایی داشت گه البته تجربه تحریم های گذشته نشان می دهد که در این بخش هم ایمن بودیم، ضمن آنکه عدد مالی حاصله از فروش و صادرات ما در این بخش هم رقمی نیست که آنها روی این قضیه وقت بگذارند.

بنابراین در این دو بخش قطعا نگران هیچ اتفاق و آسیبی نیستیم.

اما در مقوله گردشگری که خود به دو بخش داخلی و خارجی تقسیم می شود، گردشگری داخلی ما عدد 46 میلیون سفر سالانه را دارد و طبق برنامه چشم انداز باید به 80 میلیون سفر سالانه برسد؛ به عبارتی ما بر اساس چشم انداز 1404 باید به آمار 20 میلیون نفر گردشگر ورودی خارجی یا 80 میلیون گردشگر داخلی دست پیدا کنیم که این بحث گردشگری داخلی، خود یک ظرفیت بزرگ است و چشم ما فقط به بیرون نیست.

این عدد، بازارهای داخلی ما را رونق می دهد و به توسعه گردشگری کشور می انجامد که بازگشت تحریم های برجامی تاثیر چندانی روی این بخش ندارد؛ هرچند ممکن است به دلیل سخت شدن احتمالی شرایط اقتصادی مردم، علی القاعده روی سفرهای داخلی هم آثار اندکی داشته باشد که خیلی نگران کننده نیست.

در بحث ایرانگردان خارجی اگر تحریم ها، فقط آمریکایی بوده و با ابقای اروپایی ها در برجام همراه باشد نگرانی خاصی نداریم؛ تنها، اتفاقات حاشیه ای آن ممکن است تاثیرهایی بگذارد برای نمونه موضوع نوسان ارز، گردشگری را متاثر کرده و می کند که البته در دولت تدابیر خاصی برای این مساله اندیشیده شده و به مرور کمیته ارزی دولت معایب احتمالی این تدابیر را هم برطرف خواهد کرد.

آیا جایگزینی یورو به جای دلار برای انجام امور گردشگران ورودی در هیات دولت مطرح هست؟

مونسان: بله. در این باره صحبت و فعلا مقرر شده تا حساب های دولت به دو صورت یورو و دلار ثبت شود اما برای ما به عنوان میزبان فرقی نخواهد داشت و گردشگران می توانند هم از یورو و هم دلار در ایران استفاده کنند.
اما اگر بنا باشد به طور کلی از دلار به سمت یورو برویم، این آمادگی را داریم و مشکلی متوجه ما نخواهد شد.

 

مونسان: باید منتظر سیاست های اعلامی باشیم و اینکه باید در آینده ببینیم دولت جدید عراق چه سیاستی در پیش خواهد گرفت.
ما هم متقابلا گردشگران ایرانی خروجی به اماکن زیارتی عراق، کم نداریم به عبارت دیگر تعداد گردشگران زیارتی ما به مقصد عراق بیشتر از گردشگران زیارتی عراقی ها در ایران است؛ بنابراین فکر نمی کنم به این سرعت مخاطراتی از این جهت متوجه گردشگری زیارتی ما باشد. باید منتظر ماند و مواضع دولت جدید عراق را دید بنابراین هنوز اتفاقی نیفتاده تا بخواهیم برای آن تصمیمی اتخاذ کنیم.

درباره نرخ خدمات هتل ها که محل بحث های فراوان بوده بالاخره چه تصمیمی گرفته می شود. آیا قرار است مثل سایر نقاط دنیا نرخ، آزادسازی شود و تعیین آن به خود اتحادیه ها واگذار شود یا همچنان دولت در این باره تصمیم گیر خواهد بود؟ 

مونسان: بالاخره نرخ هتل ها از یک نقطه ای باید ابلاغ شود و در اکثر کشورهای گردشگرپذیر جهان نرخ ها توسط سازمان یا وزارت گردشگری شان ابلاغ می شود یعنی اینگونه نیست که هتل‌های هم‌درجه در هر نقطه، ارقام متفاوت برای خدمات خود دریافت کنند، سقف عددی تعیین می شود و هتل‌ها می توانند در همان قالب، تخفیفی اعمال کنند.

قیمت مصوبی که هم اکنون برای هتل های ایران وجود دارد با مشورت جامعه هتل‌داران تعیین می شود، بنابراین ما روی قیمت مشکل خاصی نداریم. اگر بخواهد قیمت از این بالاتر برود خود هتل‌داران هم می دانند که مشتری هایشان را از دست خواهند داد؛ بنابراین باید نرخ مصوب یک رقم معقول و همسان سازی شده باشد.

رئیس موزه شناسی جهان (ایکوفوم) در سفر اخیر خود به ایران در مصاحبه با ایرنا گفت که ایران با همه داشته های تاریخی و تمدنی هنوز برای مردم دنیا ناشناخته است؛ این اظهارنظر نگران کننده را بگذاریم کنار اینکه شما هم بارها از عدم توانایی ارائه یک تصویر خوب از ایران به دنیا ناخشنود بودید؛ با وجود محدودیت های هزینه ای سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و لاغری بودجه اختصاصی سازمان در این بخش، برای ترمیم این ضعف رسانه ای و اطلاع رسانی که ضعف بزرگ گردشگری و حتی فرهنگی ما نیز هست برنامه ای دارید؟

مونسان: این حرف درستی ست و به طور جدی یک ضعف بزرگ برای ما محسوب می شود. ما برای معرفی کشورمان در دنیا کار خاصی نکرده ایم. امروزه در دنیا به بحث تبلیغات به چشم سرمایه گذاری نگاه می شود نه هزینه؛ اما متاسفانه ما می اندیشیم که هزینه تبلیغات، هزینه مازاد و از دست رفته است.

خوشبختانه سازمان برنامه و بودجه، اعتبارات امسال ما را نسبت به سال 1396 افزایش داده است اگرچه این هم کفاف حداقل ها را نخواهد داد.

ما به دلیل این بودجه محدود، کشورهای هدف تبلیغ خود را مشخص کرده ایم و یکی از بخش های مهم تبلیغی دیگر ما حضور در نمایشگاه های مهم بین المللی دنیا مثل «فیتور اسپانیا» و «آی. تی. بی آلمان» است که در آنجا بخش های غیردولتی می توانند مبادلات جدی توریستی داشته باشند. ما باید هم حضور در نمایشگاه های مختلف و هم کیفیت حضورمان را افزایش دهیم.

ما تاکنون به دلیل کمبود اعتبارات به قدری در نمایشگاههای توریستی جهانی، ضعیف حاضر شده ایم که حضور پیدا نکردن ما ارجحیت داشت و از این مانور بزرگ گردشگری دنیا که محل عرضۀ داشته های فرهنگی هر کشور مثل موسیقی سنتی، غذاها، آیین ها و جذابیت‌هاست بی‌نصیب بودیم.

غرفه های نحیف، کوچک و ضعیف ما کم محتوا بود. اما به شرط تامین اعتباری که در سال 97 در این بخش داریم علاوه بر حضور پررنگ نمایشگاهی، حضور در رسانه های خارجی را هم تجربه خواهیم کرد. 

مثلا ما و ترکیه به طور همزمان کشور چین را که 121 میلیون گردشگر خروجی دارد، جزء کشورهای هدف قرار داده ایم، ترکیه تبلیغات فراوانی در رسانه های عمومی چین دارد و ما هیچ. ترکیه هفته ای یک رویداد فرهنگی در چین برگزار می کند و ما به دلیل نبود اعتبارات، برنامه خاصی نداریم و به داشتن یک نمایشگاه کوچک سالیانه در چین محدود می شویم.

در بحث نمایشگاههای خارجی فکر نمی کنید با توجه به عملکرد ضعیف کانون اتومبیلرانی به عنوان تنها بانی دولتی برگزاری نمایشگاه های گردشگری ایران در خارج از کشور، این کانون نیاز به خانه تکانی اساسی دارد؟ سالهاست که فرصت های طلایی نمایشگاههای خارجی ما با عدم خلاقیت و تکرارهای دلزده و فترت کاملا محسوس کانون به هدر می رود.

مونسان: این را ما قبول داریم. کما اینکه به کانون گفته ام که نقش خود را نه فقط در بحث نمایشگاهها بلکه در سایر وظایف محوله جدی تر ایفا کند.

هر چند قیدی برای حضور بخش خصوصی ما در این نمایشگاهها وجود ندارد و کانون، مسئول تجمیع داشته های ما در بخش دولتی و خصوصی ست ولی معتقدم کانون باید نقش جدی تری به عنوان بازوی ما در حوزه گردشگری ایفا کند و فقط به نمایشگاهها اکتفا نکند.
مثلا رالی تورهای خانوادگی را جدی تر دنبال کند و حتی آن را بین المللی کرده و وسعت ببخشد.

خود من از عملکرد کانون تا این لحظه راضی نیستم، حرکاتشان بهتر شده اما تا فعال شدن همه ظرفیت های لازم، راه زیادی دارند که باید با سرعت زیاد این عقب ماندگی را جبران کنند.

در مجموع برای بحث تبلیغات نمایشگاهی و رسانه ای امسال امید داریم متناسب با افزایش اعتبارات در این بخش، عملکرد بهتری داشته باشیم.

درباره استفاده از فضای مجازی چطور؟

مونسان: ما با درک مزیت های فضای مجازی از جمله عمق نفوذ بالا و بستر رایگان آن بهره خوبی از این امکان می بریم. سال گذشته پرتال جامع گردشگری را به نشانی visitiran.ir راه اندازی کردیم که با وجود این که فعلا به زبان فارسی هست اما نتایج خوبی به همراه داشته و به طور کلی درباره استفاده از ظرفیت های فضای مجازی برای تبلیغ، عزم خودمان را جزم کرده ایم. 

چرا رابطه صدا و سیما به عنوان یک ظرفیت بزرگ در این بخش با سازمان میراث فرهنگی یک‌طرفه است؟ شبکه‌های برون‌مرزی صدا و سیما می توانند احساس تعهد بیشتری داشته باشند. اما صدا و سیما مثل تعریف همکاری اش با سایر سازمان ها اگر قرار باشد به گردشگری شما آنتن بدهد ارقام نجومی مطالبه می کند و از شما می خواهد اسپانسر مالی شوید در حالیکه عکس این مساله زیاد اتفاق می افتد آنجا که بسیاری از سریال ها و برنامه های صدا و سیما با استفاده از یک خلا قانونی بدون پرداخت ریالی در لوکیشن های تاریخی و تفریحی میراث فرهنگی ساخته می شود. آیا وقت آن نرسیده که با صدا و سیما تفاهم‌نامه جامعی منعقد کنید؟

مونسان: بله ما با صدا وسیما متاسفانه هیچ تفاهم‌نامه ای نداریم اما انصافا در دوره مسئولیت بنده در سازمان با ارتباط خوبی که با رئیس صدا و سیما داشتیم از پیشبرد کارها نسبتا راضی هستیم. ما هر زمان درخواست همکاری چه در رسانه های برون مرزی و چه در رسانه های داخلی داشتیم، پاسخ مثبت دادند. اگر ملاحظه بفرمایید مدتی ست در شبکه های داخلی، تصاویر زیبایی از مناطق گردشگری ایران پخش می شود و جاذبه های گردشگری کشور به ویژه در باکس ها(بخشها)ی میان برنامه شبکه خبر معرفی می شود. در شبکه 3 هم همراه خوبی با ما انجام شده اما با توجه به داشته های کشور و نیازهای ما دراین زمینه باید به چندین برابر گسترش پیدا کند تا بتوانیم حداقل گردشگری داخلی را از این طریق رونق ببخشیم.

صدا و سیمای ایران عضو تاثیرگذار و حتی میزبان اتحادیه رادیو و تلویزیون‌های کشورهای آسیا و اقیانوسیه (ABU) با 170 سازمان رادیو و تلویزیونی از 53 کشور جهان است، با وجود گستردگی نفوذ رسانه های بزرگ غربی در ارائه تصویر مخدوش از ایران که روی گردشگری ما تاثیر نامطلوب زیادی دارد، و نداشتن هزینه گزافی که برای تبلیغات چند ثانیه ای در تلویزیون های معتبر جهان لازم است، چقدر این بستر می تواند کمک حال یکی از مهمترین اولویت های نظام ما یعنی توسعه گردشگری ما باشد! حتی به نظر می رسد در تبلیغات داخلی هم به نظر پخش گاه و بیگاه تصاویر گردشگری و چند مصاحبه افاقه نکند. فکر نمی کنید این میزان همکاری کافی نباشد؟

مونسان: با رئیس سازمان صدا و سیما تفاهم کردیم تا یک شبکه تلویزیونی گردشگری راه اندازی کنیم. اگر بتوانیم این طرح را عملی کنیم یک کار ماندگار اتفاق می افتد. کلیات موضوع مورد قبول رئیس صدا و سیما (عبدالعلی علی عسکری) واقع شده، به این ترتیب که در یکی از شبکه های سراسری سیما، دو تا سه ساعت در روز به تبلیغ گردشگری اختصاص پیدا کند و اگر نتایج مثبتی حاصل شد و جواب داد آن شبکه به طور کلی به «شبکه گردشگر» تبدیل شود.

فعلا به زبان فارسی و با هدف توسعه گردشگری داخلی و در آینده، دیگر زبان ها هم اضافه شود.

این رخداد مهم، به پشتیبانی های فنی و اعتبار نیاز دارد. ما تلاش می کنیم تا حد امکان توسط بخش غیردولتی آن را اداره کنیم و از نظر اقتصادی از منطقی برخوردار باشد که بخش غیردولتی توان و انگیزه مشارکت در آن داشته باشد.

به زعم من این ظرفیت وجود دارد یعنی اگر بتوانیم همه خواسته های خود را در گردشگری از طریق این شبکه دنبال کنیم هم می شود در زمینه تبلیغات، درآمد خوبی حاصل کرد و هم می توان با ارائه خوب برای خدمات گردشگری، سفارش و درآمد ایجاد کرد.

با گروههای مختلف جلساتی داشته ایم و در هفته های آتی هم جلسات خود را در این باره ادامه خواهیم داد. 

من از رسانه های داخلی به خصوص خبرگزاری«ایرنا» تشکر می کنم که انصافا در همه حال کمک حال ما بوده و گردشگری ما برای تحول به این حمایت ها نیاز مبرم دارد.