اهواز؛ شهری بدون سیستم دفع آب‌های سطحی

دیدارنیوز - اسفندیار عبدالهی - سالهاست که مساله آب‌گرفتگی معابر و بالازدگی فاضلاب شهری پس از هر بارش باران به یک معضل برای شهروندان اهوازی تبدیل شده است اما به‌رغم انتقادات بسیار هنوز هیچ راه‌حل دائمی و حتی موقتی برای رفع آن ارایه یا اجرا نشده است.

استان خوزستان پس از دور‌ه‌ای نسبتا طولانی خشکسالی، امسال شاهد بارش‌های قابل ملاحظه باران است که همین مساله سبب شادی مردم و به ویژه کشاورزان شده است اما به دلیل برخی ضعف‌ها در مدیریت و زیرساخت‌های شهری، این نعمت الهی مشکلاتی را برای شهروندان اهوازی ایجاد کرده است.

در واقع می‌توان گفت بارش باران آغاز نگرانی‌های شهروندان برای تردد در خیابان‌هاست زیرا اهواز تنها شهری در ایران است که سیستم دفع آبهای سطحی ندارد و شبکه جمع‌آوری فاضلاب آن نیز مربوط به 50 سال پیش است.

بیش از 200 نقطه در اهواز در زمان بارندگی دچار آب‌گرفتگی می‌شوند، کاربران فضای مجازی در هفته‌های اخیر، با انتشار تصاویر محله‌ها و خیابان‌های محل سکونت خود اعتراض خود را نسبت به شهرداری (که متولی دفع آب‌های سطحی بر اساس قانون است) و شرکت آبفای اهواز نشان داد‌ه‌اند.

ضعف مسئولان در ساماندهی به وضعیت مشهود است

مدیرکل مدیریت بحران استانداری خوزستان با اشاره به وضعیت آب‌گرفتگی خیابان‌ها در کلانشهر اهواز و آماده نبودن ماشین آلات مورد نظر گفت: در حوزه پیشگیری از بحران ضعیف عمل شده است.

کیامرث حاجی‌زاده ادامه داد: همه ماشین آلات خدماتی و امدادی باید قبل از شروع بارندگی در شهر استقرار یابند؛ با توجه به اخطاریه‌ها و اطلاعیه‌هایی که سه روز پیش از بارندگی به همه دستگاه‌های متولی از سوی مدیریت بحران استان صادر شده است انتظار می‌رفت ماشین‌‌آلات برای برون‌‌رفت از این وضعیت قبل از شروع بارندگی در شهر مستقر شوند.

وی یادآور شد: همه نقاط بحرانی در اهواز شناسایی شده و اخطاریه‌ها و اطلاعیه‌های لازم نیز سه روز پیش از بارندگی به همه دستگاه‌های متولی ارسال شده اما همچنان هنگام بارندگی شاهد آب‌گرفتگی خیابان‌های این کلانشهر هستیم که این نشان‌‌دهنده ضعف مسئولان در حوزه پیش‌‌بینی مشکل و اقدام برای پیشگیری است.

وی بیان کرد: همه مدیران و مسئولان استان از این موضوع که اهواز کانال دفع آب‌‌های سطحی ندارد و اعتبارات لازم نیز موجود نیست، مطلعند اما باید راهکارهای کوتاه‌‌مدت برای برون‌‌رفت از این معضل را در کنار راهکارهای بلندمدت مد نظر قرار دهند.

فرماندار اهواز نیز از تشکیل ستاد بحران برای رفع آب‌گرفتگی بعد از بارندگی در اهواز خبر داد و گفت: اعتبار مورد نیاز برای حل مشکل آب‌های سطحی در 10 نقطه بحرانی در شهر اهواز در حدود 300 میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد.

دعوای همیشگی آبفا و شهرداری اهواز

به گفته معاون خدمات شهری شهرداری اهواز بیش از 400 نقطه اهواز در تابستان که هیچگونه بارشی هم وجود ندارد، با بالازدگی فاضلاب مواجه می‌شوند که این موضوع به فرمانداری و شرکت آبفای اهواز منعکس شده است .

علیرضا عالیپور با اشاره به اینکه یک سوم شبکه دفع فاضلاب اهواز فرسوده است، افزود: یک سوم از شهر اهواز نیز سیستم دفع فاضلاب ندارد و این شبکه در اهواز با یک سوم ظرفیت خود فعال است.

وی با اشاره به اینکه 10 ایستگاه پمپاژ مشترک با شرکت آبفا داریم گفت: برخی شبکه‌های اصلی شهرداری مختص دفع آب‌های سطحی است اما برای دفع فاضلاب مورد استفاده قرار می‌گیرد و حتی کارکنان شهرداری در لایروبی نیز با آبفا همکاری می‌کنند.

عالیپور ادامه داد: اعتبارات تخصیصی موجود برای این کار بسیار کم است و با این توان مالی نباید منتظر حل موضوع زیرساخت شهری در زمینه فاضلاب باشیم.

وی افزود: شبکه دفع آب‌های سطحی شهر اهواز مبتنی بر شبکه فاضلاب است زیرا میانگین بارش‌های سالیانه در اهواز کم و بارش میانگین 30 میلیمتر حداکثر در 2 روز از سال اتفاق می‌افتد و بقیه بارش‌ها کمتر از این مقدار است.

عالیپور بیان کرد: با توجه به انبوه مشکلات زیرساختی شهر اهواز، احداث شبکه دفع آب‌های سطحی از اولویت برنامه‌‌ریزان شهری خارج و پول به سمت سایر اولویت‌ها گرایش پیدا می‌کند.

وی گفت: اگر شبکه فاضلاب اهواز سالم و بدون ایراد و ایستگاه پمپاژ آن فعال باشد برای مهار بارشهای زیر 30 میلیمتر مشکل جدی نداریم و آب با یکی دو ساعت تاخیر دفع می‌شود اما این شبکه فاضلاب فرسوده است.

این درحالی است که معاون بهره برداری شرکت آب و فاضلاب اهواز این اظهارات را فرافکنی می‌داند و معتقد است: در وهله اول باید گفت متاسفانه بیان مطالب غیراصولی و غیرکارشناسانه تنها مسیری برای گریز از مسوولیت است چراکه ، ماده 55 قانون شهرداری‌ها این ارگان را دقیقا متولی دفع آب‌های سطحی معرفی کرده است لذا دلیلی بر توضیح واضحات وجود ندارد.

اردشیر شاهمرادی افزود: نباید انتظار داشت شبکه فاضلاب پس از گذشت 27 سال همچنان متحمل نداشتن کانال دفع آب‌های سطحی گردد.

وی اظهار داشت: همچنین نمی‌توان گفت به علت بازه زمانی کوتاه فصل بارندگی در اهواز، شهرداری ضرورتی برای احداث شبکه دفع آب‌های سطحی نمی‌بیند، این از ضروریات هر شهری است و حق مسلم شهروندان یک کلانشهر داشتن سیستم دفع آبهای سطحی است .

شاهمرادی خاطر نشان کرد: اگر بر اساس اصول مبانی طراحی مقاطع دفع فاضلاب بخواهیم اظهار نظرکنیم برای دفع همزمان فاضلاب و آب‌های سطحی، نخاله‌های ساختمانی، پسماندها و خدمات مورد انتظار شهرداری ، باید قطر مقاطع فاضلاب را حداقل چند برابر مقاطع فعلی افزایش دهیم که این موضوع به لحاظ فنی و اقتصادی اصولی نیست.

گفتگو با نماینده مردم اهواز

در همین رابطه خبرنگار دیدارنیوز با «جواد کاظم نسب الباجی» نماینده مردم اهواز و باوی در مجلس شورای اسلامی، گفتگویی انجام داده است.

دیدارنیوز: دوباره شاهد بحران در اهواز هستیم، در رابطه با بحران آب‌گرفتگی مسئولان اهواز چه تمهیداتی اتخاذ کرد‌ه‌اند؟

کاظم نسب: اولین بار است که باران با این حجم و شدت می‌بارد. از طرفی زیرساخت‌های آب و فاضلاب اهواز ابتدایی است و امکانات لازم را ندارد.

از چند روز قبل یک کمیته بحران تشکیل دادیم و موارد اساسی را مورد بحث و بررسی قرار دادیم. تعداد زیادی از شرکت‌هایی همچون شرکت نفت، نی‌‌شکر و شرکت ملی حفاری و تجهیزات دیگر سازمان‌‌ها را بسیج کردیم.

مقرر شد امکانات خود را در اختیار شهرداری و آبفای اهواز قرار دهند تا نسبت به این حجم از بارندگی اهواز و آب‌گرفتگی معابر تمهیداتی در نظر بگیرند.

این معضل اهواز اساسا نیاز به یک اعتبار مهم و ملی دارد. باید زیرساخت‌های شهر اهواز را یا تغییر داد یا روزآمد کرد. می‌طلبد مسئولان با توجه به این بحران‌ها، اعتبارات لازم را به آب و فاضلاب و شهرداری اختصاص دهند که بتوانند کاری اساسی انجام دهند.

دیدارنیوز: این اقدامات اورژانسی موقتی است، برای حل بلندمدت و ساختاری این مشکل چه کارهایی انجام شده با می‌شود؟

کاظم نسب: من در جلسه شورای بحران گفتم طرح‌های مشخصی که از تکرار بحران در آینده جلوگیری می‌کند را ارائه دهید که ما به عنوان نماینده مردم بتوانیم از طرق قانونی پی‌‌گیری کنیم و از طریق استانداری و یا سازمان برنامه و بودجه، پی‌‌گیر اختصاص اعتبار شویم.

واقعا نیاز به کار جدی است. همانطور که در موضوع ریزگردها و آلاینده‌ها نمایندگان خوزستان در تخصیص اعتبار همت به خرج دادند و کار جدی و پی‌‌گیرانه‌ای کردند، در مورد آب‌گرفتگی معابر و حل مشکل فاضلاب نیز تلاش می‌کنیم.

دیدارنیوز: در خصوص ورود فاضلاب به رودخانه کارون چه برنامه‌هایی در دست اقدام است؟

کاظم نسب: دستور رسیدگی و هدایت فاضلابی که به کارون سرازیر می‌شود، صادر شده است.

تصفیه‌‌خانه شرق اهواز افتتاح شده است و در حال هدایت فاضلاب شهر به سمت تصفیه‌‌خانه شرقی هستند. تصفیه‌‌خانه‌ای که در خاورمیانه بی‌‌نظیر است. این تصفیه‌‌خانه اخیرا افتتاح شده و برنامه‌‌ریزی مدونی پشت آن است.

زیرساخت‌های اهواز قدیمی و غیرقابل استفاده است. نیاز جدی به تعمیر و گسترش فاضلاب‌های اهواز و هدایت و تغییر مسیر آن به سوی تصفیه‌‌خانه‌های موجود و در حال ساخت است. برنامه احداث تصفیه‌‌خانه غربی نیز در دست بررسی است و در آینده نزدیک تکمیل می‌شود.

دیدارنیوز: آیا طرف‌های قرارداد هدایت فاضلاب اهواز از بستر کارون به سوی تصفیه‌‌خانه‌‌ها مشخص شده است؟

کاظم نسب: فعلا با توجه به حوادث طبیعی اخیر و بارندگی‌ها در حال تمرکز و بسیج امکانات در این موضوع هستیم و در فرصت مناسب ادامه پیگیری‌ها در خصوص هدایت فاضلاب را انجام می‌دهیم.

در موضوع بارندگی اخیر یک بسیج عمومی شکل گرفته و مسئولان اهوازی حتی در ایام تعطیل در شهر و پای کار هستند.

دیدار نیوز: از فاضلاب‌ها بعد از تصفیه به چه صورت و در کجا استفاده می‌شود؟

کاظم نسب: برای استفاده در مزارع کشاورزی استفاده می‌شود.