نگاهی به ادعای عجیب احمد منتظری درباره ارتباط برخی اقدامات تروریستی با آیت‌الله هاشمی رفسنجانی
دیدارنیوز – رسول شکوهی - بعضی چهره‌ها و اتفاقات آنقدر جنجالی هستند که اگر کسی درباره آنها حرفی هم نزند اسم بردن از آنها و مرورشان می‌تواند حاشیه‌ساز باشد چه رسد به اینکه اظهار نظری هم پیرامون آن شکل بگیرد. احمد منتظری، سیدمهدی هاشمی، حج سال 65، مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی. همین‌ها به اندازه کافی خبرساز هستند اما وقتی احمد منتظری پیرامون این مساله و مرحوم هاشمی رفسنجانی اظهار نظری داشته باشد نمی‌توان به راحتی از کنار آن گذشت.
احمد منتظری در مصاحبه‌ای با حسین دهباشی در برنامه خشت خام، درباره خاطرات پدرش اعلام کرده که حمل مواد منفجره در دهه شصت به عربستان سعودی از سوی سیدمهدی هاشمی نبوده، بلکه از طرف ۶ پاسدار انجام شده است. منتظری با نقل این مطلب از خاطرات پدر خود اضافه کرده که مرحوم آیت‌الله منتظری به او گفته، این پاسداران با مرحوم هاشمی‌رفسنجانی کار می‌کرده‌اند.
این ادعا در خاطرات آیت‌الله هاشمی و حتی آیت‌الله منتظری نیامده است. آیت‌الله هاشمی در خاطرات ۲۰ مرداد سال ١٣٦٥ می‌نویسد: آقای بشارتی اطلاع داد که عربستان اعلان کرده چند نفر از حجاج ایرانی در ساک‌های خود تی‌ان‌تی داشته‌اند.
ادعای بی سند
ایرنا پلاس به سراغ فرزند آیت‌الله منتظری رفت و پیرامون این ادعا از او سوالاتی را مطرح کرد. احمد منتظری در این مصاحبه ماجرای معروف جاسازی کردن مواد منفجره در ساک حجاج ایرانی را عنوان می‌کند و سندی مرتبط با ادعای خود ارائه نمی‌کند. وی در پاسخ به سوال خبرنگار که می‌پرسد چنین ادعایی در خاطرات آیت‌الله منتظری وجود ندارد می‌گوید: «آیت‌الله منتظری خیلی چیزها را نگفتند. یک جا هم می‌گویند من چیزهایی که برای دفاع بوده گفتم و نمی‌خواهم پرده‌دری کنم و در اول خاطرات می‌نویسند، بخشی از خاطرات، یعنی ایشان چیزهایی درباره بخشی از شخصیت‌های نظام، می‌دانسته که رنگ خصوصی داشته‌اند ولی نگفتند و برخی را هم گفتند ولی بعدها در ویراستاری حذف کردند».
منتظری در رابطه با این ماجرا می‌گوید: «ماجرا این است که یکی از شش سپاهی، شخصا به آقای منتظری گزارش داده بود که ما با ایشان (هاشمی رفسنجانی) کار می‌کردیم ... اینکه کار سید مهدی هاشمی نبوده و کار چند سپاهی بوده در خاطرات و در نامه به امام(ره) هست. ولی اینکه آنان زیر نظر هاشمی رفسنجانی بوده‌اند، تازه فاش شده است». منتظری پاسخ می‌دهد که دلیل حرفش ادعای یکی از همان افراد است:
ایرناپلاس: این مطلب از کجا آمده و منبع شما چیست؟
منتظری: با استناد به اینکه در سال 65 یک نفر از شش نفری که این کار را کردند و در ساک 150 نفر از حجاج، مواد منفجره گذاشتند، آمده گزارش داده که با آقای هاشمی کار می‌کرده‌اند».
احمد منتظری در بخشی از صحبت‌های خود اعلام می‌کند که هیچ کدام از آن 6 نفر را نمی‌شناسد ولی آنها را جزو افرادی می‌داند که با مرحوم منتظری در ارتباط بودند. منتظری در بخشی از این مصاحبه می‌پذیرد که احتمال دارد که بدون اطلاع هاشمی رفسنجانی این اتفاقات رخ داده باشد:
ایرناپلاس: الان برای این سخن شما منبعی در دسترس نیست. اینکه یک عده با هاشمی رفسنجانی کار می‌کرده‌اند، بنابراین دست به هر اقدامی می‌زدند هاشمی رفسنجانی هم مطلع بوده به نظر دلیل محکمی نیست. آیا می‌توان گفت هرکس با آیت‌الله منتظری کار می‌کرده پس مرحوم منتظری در جریان اقداماتشان بوده است؟
منتظری: ممکن است خودسرانه این کار را کرده باشند. بله این درست هست که صرف اینکه با آقای هاشمی کار می‌کردند دلیل بر اطلاع آقای هاشمی رفسنجانی نیست.
فرزند آیت الله منتظری در جایی از صحبت‌های خود به علی شمخانی دبیر فعلی شورای عالی امنیت ملی به عنوان فرد مطلع از این ماجرا اشاره می‌کند که پیگیری‌های ایرنا از شمخانی این ادعا را رد می‌کند. شمخانی در پاسخ به پرسش خبرنگار ایرناپلاس اعلام کرد که در جریان این ماجرا قرار ندارد و در آن برهه، درگیر جبهه‌های دفاع مقدس بوده است.
به صورت کلی احمد منتظری مدعی می‌شود که اتفاقات حج سال 65 ربطی به سیدمهدی هاشمی و تیم او ندارد و 6 نفر از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که با آیت الله هاشمی رفسنجانی کار می‌کرده‌اند مسئول این اتفاق بودند. همانطور که گفته شد منتظری برای این ادعا هیچ سندی جز ادعای شنیدن از آیت‌الله منتظری ارائه نمی‌کند.
آیت الله هاشمی نقطه مقابل این جریان بود
بعد از این اظهار نظر این سوال در بین بسیاری از علاقه مندان به تاریخ و آن‌هایی که نسبت به مرحوم آیت الله هاشمی شناختی داشتند به وجود آمد که این ادعا با دیدگاه‌ها و مواضع ایشان همخوانی ندارد. عباس سلیمی نمین پژوهشگر تاریخ معاصر، یکی از کسانی است که این ادعای احمد منتظری را رد می‌کند. او از منتقدین آیت‌الله هاشمی در زمان حیات ایشان به حساب می‌آید و می‌توان او را از لحاظ فکری و سیاسی در نقطه مقابل هاشمی رفسنجانی دسته‌بندی کرد اما چنین ادعایی را صحیح نمی‌داند.
سلیمی نمین در گفتگو با دیدارنیوز به صورت جدی این ادعا را رد کرد و گفت: این ادعا دروغ بزرگی است که نسبت به آقای هاشمی مطرح می‌کنند. آقای هاشمی نقطه مقابل این جریان و به دنبال ارتباط با عربستان بود. انتقادات جدی علیه این مواضع هاشمی رفسنجانی در همان دوره وجود داشت. این ادعا با هیچ منطقی جور در نمی‌آید. مشی هاشمی رفسنجانی این گونه نبود. خود آقای منتظری هم این ادعا را در خاطرات خود مطرح نکرده است.
سلیمی نمین یکی دیگر از ایراداتی که می‌گیرد این است که چرا این حرف در زمان حیات آیت‌الله هاشمی مطرح نشد. این پژوهشگر تاریخ در این باره می‌گوید: اگر در زمان حیات آقای هاشمی این ادعا مطرح می‌شد با توجه به اطلاعات آقای هاشمی و اشراف اطلاعاتی ایشان، جوابیه وی شاید به زیان آقای منتظری تمام می‌شد.
سلیمی نمین به صورت کلی به این شیوه روایت تاریخی نقد می‌کند که نمی‌توان براساس شنیده‌ها اظهار نظر کرد. اینکه گفته شود یک سپاهی حرفی زده و مشخص نباشد که آن فرد کیست، از لحاظ تاریخ‌نگاری ایراد دارد. به عقیده سلیمی نمین یکی از ضعف‌های خاطرات آیت‌الله منتظری در کتاب منتشر شده هم این است که متکی بر شنیده‌ها و گفته‌ها است؛ شنیده‌ها و گفته‌هایی که سندیت مشخصی ندارند و این مورد پذیرش تاریخ‌نگاران نیست.
نمی‌توان منکر جنایات سیدمهدی هاشمی شد
سلیمی نمین در گفتگو با دیدارنیوز به سراغ بحث‌های تاریخی پیرامون سیدمهدی هاشمی نیز رفت. او اقدامات این فرد را منحصر به بعد از انقلاب نمی‌داند و بر این باور است که سیدمهدی هاشمی از قبل از انقلاب و مخصوصا در جریان قتل آیت‌الله شمس‌آبادی در پروژه ساواک فعال بوده و ارتباط جدی با این سازمان داشته است.
سلیمی به بخشی از خاطرات آیت‌الله منتظری اشاره می‌کند که ارتباط سیدمهدی هاشمی با ساواک در آن ذکر شده است: آقای منتظری در خاطرات خود نسبت به قتل آیت‌الله شمس‌آبادی توسط سیدمهدی هاشمی می‌گوید که «البته این کار کار درستی نبود ولی این اتفاق افتاد. حالا بعضی افراد می‌گویند آن مدتی که در زندان بوده به ساواک قول همکاری داده بود ولی من بعید می‌دانم که ساواکی شده باشد».
به عقیده سلیمی نمین قرائن دیگری از همکاری بیش از حد معمول سیدمهدی هاشمی با ساواک وجود دارد. به عنوان مثال جلوگیری از اعدام او با دخالت ساواک. سلیمی بر این نکته تاکید می‌کند که سیدمهدی هاشمی در یک پروژه سری برای کاهش تاثیرپذیری انقلاب اسلامی در کشورهای منطقه و جهان اسلام مشغول فعالیت بود. امنیتی کردن فضا و بالا بردن حساسیت دولت‌های منطقه نسبت به جریان‌های معتقد به انقلاب اسلامی، کارهایی است که سیدمهدی هاشمی در دوران بعد از انقلاب انجام داده است. نمونه‌های آن هم در کشورهای بحرین، افغانستان و مصر وجود دارد.
این پژوهشگر تاریخ این سوال را درباره سیدمهدی هاشمی مطرح می‌کند: کسی که سری‌ترین پروژه ساواک را اجرا می‌کند و آقای منتظری به صورت ضمنی ساواکی بودن او را هم تایید می‌کند نمی‌تواند در ضربه زدن به انقلاب نقش داشته باشد؟
سلیمی در بخشی دیگر از صحبت‌های خود به جریانی اشاره می‌کند که به دنبال تغییر روایت‌های تاریخی و تطهیر برخی دشمنان انقلاب هستند. او بر این باور است که با طرح این مباحث و حمله به چهره‌های انقلاب نظیر آیت‌الله هاشمی چیزی جز ضربه زدن به جریان انقلاب دنبال نمی‌شود. او از ذکر اسم خودداری می‌کند اما تاکید می‌کند که با تولید برنامه‌های خاص و مسائلی از این دست به دنبال تطهیر رژیم پهلوی، مجاهدین خلق و سیدمهدی هاشمی هستند که نمونه‌های آن را به‌کرات دیده‌ایم.
